Op weg naar transformatie of ploeteren in de marge?

21 juni 2011 – Het Witte Kerkje, Gasselte. Spreker: ik.

“Toen ik gisteravond de laatste puntjes op de I ging zetten voor mijn verhaal van vandaag, heb ik het helemaal in de prullenbak gegooid. Dat gebeurt mij wel vaker hoor, mijn voorbereiding kent een heel eigen ritme. Maar gisteren, gisteren deed ik het omdat ik mijn eigen verhaal niet meer geloofde.

Voor vandaag hebben we van Jan namelijk een thema meegekregen: “Het tijdperk van transformatie van macht naar liefde”. Daar werd ik blij van. Dit tijdperk van transformatie van liefde voor macht naar de macht van de liefde. Zoiets had ik ervan gemaakt.

Daar kan je alleen maar blij van worden. Ik had dus een blij verhaal en ik dacht “als ik dit ga vertellen dan word ik vanzelf nog blijer en mijn publiek wordt blij en dan word ik weer blij”. Nou ja, kortom, ik verheugde me nogal op allemaal blije mensen.

Maar goed, gisterenavond ging ik het nog één keer doornemen en ik werd helemaal niet blij. Ik kreeg een hol gevoel in mijn buik en ik voelde me een beetje bedrogen. Ik dacht “wat een ongelooflijke roze brillen onzin loop je daar nu weer op te hangen!” en ik dacht: “je loopt te raaskallen, het is verstoken van elke zin voor realiteit”. En toen belandde het dus in de prullenbak en nu heb ik geen verhaal.

… Tja…

Wat had ik jullie dan willen vertellen?

Nou, het ging zo’n beetje over hoe ik om mij heen de macht van de liefde het zie overnemen van de liefde voor de macht. Hoe ik sinds, nou ja, een jaar of tien ongeveer, steeds meer mensen en groepen mensen en bedrijven en organisaties en initiatieven tegenkom die vanuit liefde bezig zijn om deze planeet telkens een stukje beter te maken. Om hem voor de mensen die na ons komen, béter achter te laten dan hoe wij hem zelf aangetroffen hebben. Die, kortom, bezig zijn met wat ik versta onder duurzaamheid. Creatieve pioniers die hun hoofd boven het maaiveld uitsteken. Ach jullie kennen die voorbeelden allemaal zelf wel. Jullie kennen ze en veel van jullie zíjn ze ook. Wij zijn ze, wij zijn ze met zijn allen. Daar word je dus blij van, dacht ik.

Maar ja, gisteravond werd ik dus helemaal niet blij. Integendeel, ik werd heel erg verdrietig. Want wat ik óók zie is dat heel veel van deze mensen, WIJ DUS, het ongelooflijk moeilijk hebben! Wij zwoegen en ploeteren en we hebben de helft van de tijd geen nagel om onze kont mee te krabben. Wij brengen schitterende dingen tot stand waar je later weinig meer over hoort. Het zoemt in kleine kring rond maar het kantelpunt wordt maar niet bereikt. We werken ons uit de naad voor duurzaamheid en tegen ongelijkheid, voor de macht van de liefde en tegen de liefde voor de macht. Maar jongens, wat is het soms ongelooflijk moeilijk om dit niet als gerommel in de marge te zien! 

Weltschmerz

En ook nog es een keer……. , nou ja, misschien moet ik daar maar helemaal niet over beginnen! Ach hoe kan je toch je mond erover houden? Nou ja, heel kort dan: De bonussen sluipen er weer in. De grootschalige veehouderij, hebben we gisteren van gezien wat de gevolgen daarvan zijn voor dierenwelzijn. Toevallig gaf ik gisteren training aan topambtenaren van voorheen LNV. Zij zeiden “dat hoort erbij, bij industriële veeteelt”. Dan gaan we er dus vanuit dat industriële veeteelt onvermijdelijk is. En probeer ergens maar eens duurzame kleding te kopen. En we vissen de zeeën leeg. We zitten midden in een wereldwijde voedselcrisis en gooien per huishouden 50 kg / 2,4 mld (bedrijven ca 2mld) per jaar aan eten weg, genoeg om een klein land mee te voeden! De gevestigde orde in ontwikkelingshulp zet piketpaaltjes rond millenium doelen en de kleinschalige lokale projecten vinden allemaal het wiel voor de zoveelste keer uit.

Nou ja, je voelt hem al. Deze creatieve pionier is een beetje gedesillusioneerd. Wat zal ik nou tegen jullie allemaal gaan lopen La die da-en terwijl er verdorie van al dat moois zo weinig lijkt te lukken? Dus ik dacht “ach stik!”, pakte mijn weltschmertz bij de kladden en nam haar mee naar bed.

Interne dialoog

En ik werd zoals ook alweer niet zo heel erg ongebruikelijk is voor ondergetekende, om een uur of 4 wakker met weer een leuke interne dialoog. Deze ging zo’n beetje als volgt:

“je hebt nu geen verhaal”

“nee”

“ok, maar als je geen verhaal hebt wil dat toch nog niet zeggen dat je niet iets kan zeggen over transformatie van macht naar liefde?”

“huh?”

“nou, je hoeft die mensen toch al niets meer uit te leggen? Ze weten het toch allemaal al? Je staat daar niet om hun juffie te zijn of om ze de weg te wijzen ofzo”

“ja en dan, wat wil je dán dat ik doe? Ik stá daar toch? Die mensen verwáchten toch iets van mij?”

“lekker arrogant hoor, om te denken dat ze voor jou komen maar goed, je zoekt ’t maar uit. Ga maar lekker slapen hoor, als dat nu nog lukt”.

Dat lukte dus niet en ik kroop mijn warme nestje uit en pakte mijn schrift en mijn pen en ging maar eens gewoon schrijven. Waar gaat het nou eigenlijk helemaal over? Trans Formatie. Dat iets eerst het een is, en dan het ander.

(En ik moest ineens denken dat de operatie van een trans persoon vroeger trans-formatie heette. Ik kende er een vroeger, Lucy. Zij werd geopereerd en transformeerde in de vrouw die ze altijd al WAS! )

Weerstand

En al schrijvend ontdek ik dat ik eigenlijk gewoon een beetje narrig wordt van dat woord TRANSFORMATIE. Alsof er iets reusachtigs gaande is, een DING, een IETSIGS IETS dat door IETS ander IETSIGS in gang gezet is. Onstuitbaar en heel geweldig. En oh jubel daar “zitten wij dus middenin”. En dat ik het dus soms helemaal niet zo leuk vind om daar middenin te zitten. Als het al zo is want zoals ik net zei, zie ik dat soms helemaal niet. Snap je?

Maar als ik gewoon eens kijk naar die worsteling om een mooi verhaal neer te zetten voor vandaag. Naar de worsteling om duurzaam te leven, duurzaam te ondernemen en ook nog eens duurzaamheid als werkgebied te hebben. En als ik kijk naar de interne dialoog die daar als een soort continue ondertiteling aan vast geplakt is. Daar zit soms helemaal geen liefde in! Daar zit soms alleen maar onmacht of machteloosheid in, en zelfafwijzing. Gemopper op alle misstanden in de wereld, pessimisme, zwartgalligheid, negativiteit, weltschmertz. Allemaal dingen waar ik helemaal niet van hou. En ik weet zeker dat er mensen hier zijn die mij net aanhoorden en die dachten: “hee, zo ken ik haar helemaal niet!”.

Nou dat klopt! Zo kennen jullie mij niet, en ik ook niet, maar toch heb ik die kant ook en  ik denk dat bijna iedereen wel eens zo rondloopt.

En wat gebeurt hier nou? In mijzelf en in de mensen om mij heen vindt een klein oorlogje plaats, we voelen ons machteloos en we voelen geen liefde voor onszelf en voor onze missie. We doen precies hetzelfde als wat de buitenwereld met ons kan doen: we hakken onze eigen kop af nog voordat die goed en wel het maaiveld ontstegen is.

En dat is dus doodzonde. Zo komen we er nooit! Als we onszelf afwijzen en de kop afhakken dan creëren we zelf dat gerommel in de marge, dan wordt het nooit een groot ietsig iets, een transformAAAAtie!

Optimist

Dan gaat het volgens mij niet meer om een transformatie maar om integratie. In onszelf. Geen verandering van het een naar het ander, maar het laten samenwerken van al die interne stemmen die zo’n onderlinge strijd kunnen voeren. Zelfkritiek, prima, zelfafwijzing, liever niet. En niet van macht naar liefde, maar van onmacht en machteloosheid naar macht en van zelfafwijzing naar liefde.

Ik geloofde mijn eigen optimistische positieve verhaal niet meer en gooide het zo in de prullenbak. Maar ik blijf het liever wel geloven want dat is in ieder geval een stuk leuker. Het is leuker om te geloven dat het aan het lukken is, en dat het steeds meer gaat lukken. Dat we niet alleen zijn en dat we op elkaars schouders kunnen staan. Het is leuker om van jezelf te houden en optimistisch te zijn. Ze zeggen wel eens “Pessimisten hebben gelijk, optimisten hebben plezier / geluk”. Het is gewoon leuker om het wél te geloven, ik word er gelukkiger van als ik het wel geloof. En als ík het al niet geloof, hoe moeten anderen mij dan geloven?

En toen kwam dus, midden in de nacht, tijdens al dat geruzie met mijzelf mijn kleine momentje van helderheid, van microtransformatie. Ik ontdekte  dat transformatie van liefde voor macht naar de macht van de liefde gewoon niets meer of minder is dan een integratie van mijn essentie: machtig mooie liefde voor mezelf!”

---

Op 21 juni jl organiseerde Jan Vaessen een “Dag van de Retoriek” in het Witte Kerkje in Gasselte. Jan is daar dominee, en daarnaast is hij filosoof en docent. Ik volgde met een groep innovators zijn cursus “Retoriek, spreken in het openbaar” in 2009 / 2010. Naast wat de titel belooft bood deze cursus mij veel beschouwing en verdieping en zinvolle gesprekken over wat er toe doet. Ik sprak daar bovenstaand verhaal uit en nu, een half jaar later, voel ik me geroepen het met jullie te delen.

Jan schreef zelf over deze bijzondere midzomerdag. Raymond Witvoet over wereldverbeteraars en de wet van de grote getallen.

Ben ik te pessimistisch? Ik denk het wel. Kijk maar naar deze video.