Easycratie, de toekomst van werken en organiseren. Erwin Witteveen en Martijn Aslander

Erwin Witteveen is journalist en econoom. Martijn Aslander is “verkenner van de netwerksamenleving”. Met deze beschrijving doe ik beide heren tekort maar ik wilde graag meteen naar de inhoud, dus als je meer wilt weten, Google ze maar. Samen schreven zij Easycratie – de toekomst van werken en organiseren [aff]. Het is een boek dat er in mijn ogen al jaren om schreeuwt geschreven te worden. Ik ben dus blij dat het er nu is.

Over het boek zelf hoef ik ook al niet zo heel veel te zeggen. Dat hebben anderen al gedaan. Het aantal recensies is bijna niet bij te benen (onderaan dit artikel zet ik er een paar op een rij). Ze hebben het over een vlot geschreven verhaal, een must read, overtuigend. Maar ook over een sleets verhaal dat eenzijdig gebracht is.

In mijn optiek gaat het over hoe sommige organisatievormen positieve ontwikkelingen hinderen, en hoe de easycratie dit soort ontwikkelingen juist vooruit helpt. Hoe netwerken en social media een hefboom kunnen zijn op het laten lukken van (mooie) dingen. Het gaat over slim werken en organizonderen. Was het maar waar dat iedereen dit verhaal al kent! Maar ik begin wel te merken dat steeds meer mensen ervoor open staan en enthousiast over raken! Easycratie vertelt zichzelf in dit prima hanteerbare, makkelijk weglezende en van prachtige illustraties (van Danja Schaap) voorziene boek.

Hier wil ik dus Martijn en Erwin aan het woord laten óver het boek. Ik heb ze apart gesproken en bevraagd en hoop dat deze blogpost ook jullie prikkelt om je vragen en reacties te plaatsen. Ik beloof dat ik Erwin en Martijn zal porren om hier antwoord op jullie vragen te geven.

Hoe is het idee om samen een boek te gaan schrijven geboren? Wat wensten / hoopten jullie ermee te vertellen?

Erwin: de uitgever belde om te vertellen dat Martijn had gezegd dat ik samen met hem dat boek ging schrijven. Voor mij was dat nieuws, maar ik kan het draadje wel terug vinden. Een paar jaar geleden heb ik met Justien Marseille van The Future Institute al heel leuk samengewerkt aan de Roadmap to Venus. Justien adviseerde me om ook Martijn Aslander en keer te interviewen. Dat was een goed advies! Martijn bleek een inspirator die met een boek zijn podium kon vergroten. Martijn zorgt dat men het leest en ik zorg dat mensen na afloop tevreden zijn.
Martijn: Er waren verschillende uitgevers die mijn verhaal over de netwerk- en informatiesamenleving in boekvorm wilden uitgeven. Ik kan wel vertellen maar een heel boek schrijven… Ik zocht dus iemand om het op te schrijven. Erwin Witteveen interviewde me een keer, dat kwam via Justien Marseille. Dat was zo’n goed stuk dat zelfs mijn ouders eindelijk begrepen wat ik nou eigenlijk doe en wat mijn verhaal is. Mijn drijfveer is dat er een groot aantal relevante denkers over de wereld van nu ontbreekt in het spectrum van managementdenkers die invloed hebben op organisaties. Cruciale inspirators als Kevin Kelly, Seth Godin, Jeremy Rifkin en de andere schrijvers uit het eerste deel van ons boek ontbreken op de boekenplanken van beslissers. Ik wilde hun inzichten ontsluiten en natuurlijk het verhaal vertellen van de easycratie waar wij in leven en werken.

Jullie laten in de tweede druk een aantal criticasters aan het woord in het voorwoord en op de achterflap. Ik vind dat een goede zaak, maar wat waren jullie overwegingen daarbij?

Martijn: Je bedoelt “opgewarmd prutje van overbekende boeken”? Het jammere is juist dat bijna niemand deze boeken kent. Ja, de pioniers hebben ze allemaal al gelezen maar het sijpelt niet echt door in de rest van de samenleving. Maar we vonden die uitspraak grappig en hebben hem op de achterflap gezet. Dat is ook easycratisch: kritiek vrij en open delen en dan kan iedereen zelf bepalen wat ze doen. Jouw vader (Frans Roemen) was positief kritisch en dus vroegen we hem voor het voorwoord. Ik word graag uitgedaagd op de inhoud van het boek. Het is integer geschreven en we pretenderen niet dat we het weten. Alles kan altijd beter, maar het was er nog niet en het was hard nodig.
Erwin: “opgewarmd prutje”, da’s toch een geweldige soundbyte! Mijn dochter Femke zei: “Zet je dat op je achterflap dan maakt dat meteen de rest geloofwaardig.” Practice what you preach, wees transparant en censureer de kritiek niet.

Ik ken aardig wat mensen die geraakt worden door het easycratische denken en doen, maar die zich nog behoorlijk alleen voelen. Als zij iets willen, wat raden jullie dan aan als eerste stap? Waar kunnen zij zielsverwanten vinden om mee uit te wisselen?

Erwin: Kijk op Twitter, zoek op #easycratie en zie wat men over het boek zegt, daar vind je zielsverwanten. Zoek op LinkedIn naar mensen die het over het boek hebben. Volg die mensen, doe een linkverzoek. Vraag hen wat zij doen, hoe zij het doen en of ze met je van gedachten willen wisselen. Het kan inderdaad eenzaam zijn als je nog niet weet wie er nog meer easycratisch (willen) werken. Kopieer wat mooie stukken uit boeken die je inspireren en deel dat uit binnen je bedrijf. Nodig Martijn of mij uit voor een workshop of lezing. Wees dapper!
Martijn: zoek op twitter.com naar easycratie en je ontdekt meteen wie het er allemaal over hebben. Met die mensen kan je de verbinding aan gaan.

De voorbeelden uit het boek zijn geweldig en inspirerend. Er staat dat sommige uit de werkelijkheid komen, en sommige fictief zijn, maar er staat niet welke fictief zijn. Is dat een bewuste keuze?

Martijn: Nee, zo liep het gewoon. Hebben we eigenlijk niet over nagedacht.
Erwin: Dat was niet echt bewuste keuze. maar ik vind het volstrekt irrelevant of een voorbeeld fictief is of echt. Het is immers bedoeld om iets helderder te maken. Daar komt nog eens bij dat wat ik vandaag schrijf als fictief voorbeeld, morgen realiteit kan zijn. Dat verhaal over carpooling 2.0 is vorige week door de ANWB geïntroduceerd en die easycratische datingsite bestond ook al! En ook Yoopla heeft ons trucje opgepikt. De inkt is nog niet droog of er gebeurt weer iets, en dan weten we waarschijnlijk van de helft nog niet eens of het al bestaat of niet. Maar we zouden er bijvoorbeeld voortaan wel bij kunnen zetten: “Volgens ons is dit nog geen realiteit, maar het zou kunnen dat het dat wel al is en wij dat niet weten……. laat het ons dan vooral weten!”

Ik ken wat “oud” denken dat toch sterk lijkt op easycratisch denken. Bijvoorbeeld Management by Objectives (volgens mij uit de jaren 60 vorige eeuw) en Management by Exception… Kennen jullie meer voorbeelden van zeg maar management denken waar mensen naar kunnen grijpen als ze nog meer inspiratie zoeken?

Martijn: Nee, want ik heb alles wat mij geinspireerd heeft aangehaald in het boek zelf. Zonder de wens om volledig te zijn overigens, ik ben er vast een paar vergeten. Het zou wel fijn zijn als mensen die boeken die we noemen ook echt gaan lezen. Wij vinden namelijk dat ze relevant zijn. Als je verschillende managementdenkers bij elkaar brengt, verschillende inzichten bij elkaar optelt, wat gebeurt er dan? Ik ben niet geschoold in “de management klassiekers” maar ik ben ook nog geen boeken tegengekomen die zwermdenken en technologie integreren. Ik hou me aanbevolen voor tips!
Erwin: management by objectives zou een structuur kunnen zijn waarin easycratisch werken kan floreren. Toch, mijn idee is dat juist die modellen de oorzaak zijn van bureaucratie. Mensen willen de werkelijkheid begrijpen, beschrijven de werkelijkheid in een model en voordat je het weet is het model de nieuwe werkelijkheid geworden. Vandaar dat easycratie bewust geen model geeft, geen regels! Want stel je toch eens voor dat we zouden schrijven “10 regels om een easycraat te worden”. Velen gaan dat dan te letterlijk nemen. Dan krijg je al snel dat mensen zeggen: “ik ga straks de wereld verbeteren, maar MOET eerst nog ff iets twitteren” :-)  Easycratie = Zelf denken, zelf verantwoordelijkheid nemen, oplosssingen zien in plaats van drempels.

Nu vraag ik om speculatie misschien maar hoe denken jullie dat het komt dat deze “oude” management theorieen en jullie easycratisch idee niet veel meer wijdverspreid is? Ik bedoel: jullie duiden een actuele ontwikkeling. Maar niet alles daaraan is heel nieuw. Hoe komt het toch dat mensen maar blijven aanmodderen in belemmerende structuren?

Martijn: Volgens mij komt het doordat ze die structuur te serieus nemen en nog niet ontdekt hebben hoe je de ruimte kan pakken naar buiten en dat technologie (gratis) daar een belangrijke rol in speelt. Ongelooflijk hoe vaak mensen vragen “waarom heeft niemand mij dit verteld” Iedereen vindt twitter stom, totdat ik uitleg wat er allemaal mee kan. Ik wil niet per sé Twitter verheerlijken maar het gemak waarmee het in de marge geschoven wordt is dom.
Erwin: ANGST

Kunnen we in de toekomst nog meer co-producties van jullie verwachten? Kunnen jullie een tipje van de sluier oplichten?

Martijn: Ja, we willen een vervolg op het boek. Het is niet mijn liefste wens op aarde om schrijver te zijn maar ik heb nog wel ideeën over boeken. En dit is goed bevallen. We hebben wel allebei een verschillende tone of voice.
Erwin: Een vervolg zou ook online kunnen zijn, een platform bijvoorbeeld. En een vertaling komt er sowieso aan. Met de synthese tussen technologie en organisatiedenken zijn wij hier verder dan in de USA.

Easycratie – the extended version

De gratis downloadbare PDF van het boek had er natuurlijk allang moeten zijn. Het heeft wat te lijden onder perfectionisme: ze willen alle links uit het boek ook werkelijk clickable in de pdf hebben. Binnenkort komt ie dus online.

Update: via de boekbespreking op Lifehacking.nl kan je het boek gratis downloaden!!

Ook komt er een app (in eerste instantie voor de iPhone) met veel interactiviteit, geïntegreerde filmpjes en links naar voorbeelden en bronnen. Ook moet je stukken uit het boek kunnen versturen, twitteren en “liken” en natuurlijk de genoemde boeken rechtstreeks vanuit de app kunnen bestellen. Die app is een experiment, we willen kijken of we de community kunnen betrekken bij de totstandkoming van een vervolg.

Easycratie binnenkort in de Dikke van Dale?

Wat ik erg leuk vind om te zien is dat het woord (bedacht door Anja Wassenaar) al een beetje ingeburgerd lijkt te raken. Dat komt natuurlijk mede doordat ik buitenproportioneel veel easycraten om me heen heb, die het boek gelezen hebben, de auteurs kennen en het gedachtengoed al jaren leven en werken. Koop een Mazda MX5 en je ziet alleen nog maar van die auto’s rondrijden. Je kent het wel. Toch hoor ik het ook wel eens uit de mond van iemand die wat meer in de periferie zit. Het lijkt mij dus een giller als het in de volgende editie van de Dikke van Dale staat. :-)

In gesprek over Easycratie?

Heb je het boek gelezen en heb je er vragen over? Of wil je je eigen ei kwijt? Wil je een easycratisch voorbeeld (al dan niet fictief) delen en daar feedback op misschien? Het lijkt mij wel wat als er in de comments van dit bericht een gesprek ontstaat! De auteurs zullen zelf ook reageren, zoals ik al zei.

Easycratie elders op internet

De slimme overheid

Peter van der Wel vindt het een sleets verhaal en vindt dat Erwin en Martijn doordraven.

Adjustintime.nl recenseerde en schreef later nog een stukkie.

Jacqueline Fackeldey (Fackeldeyfinds)

Bart van der Meij op Ambtenaar 2.0

Arjan Broere.